بهداشت دهان و دندان در حین ارتودنسی

بررسی بهداشت دهان و دندان در ارتودنسی

افرادی که دارای ارتودنسی هستند اگر در آینه به دندان های خود دقت کنند، متوجه میشوند که براکت های آنها دارای درز و سوراخ های زیادی است. از اینرو بهداشت دهان در حین ارتودنسی دارای اهمیت فراوان است. چرا که سوراخ ها و درز هایی که در اثر ارتودنسی بر روی دندان ها ایجاد شده، موجب به دام افتادن باقی مانده های غذا می شوند. اگر خرده های غذا به درستی از بین براکت ها و سیم کشی های دندان پاک نشوند، موجب رشد باکتری و ایجاد پلاک روی دندان می شوند. همه این موارد موجب آسیب رسیدن به مینای دندان می گردد. با ایجاد پلاک دندان ها شروع به پوسیدگی می کنند و مواد معدنی دندان از بین می رود. در این حالت لکه های سفید رنگی روی دندان ظاهر می شوند. در موارد حاد تر ممکن است عفونت و خونریزی لثه نیز ایجاد شود. بنابراین بهداشت دهان در حین ارتودنسی بسیار مهم بوده تا جایی که عدم رسیدگی به آن مشکلات بزرگی را به وجود می آورد.

رژیم غذایی مناسب برای دندان در طول ارتودنسی

غذاها و نوشیدنی های شیرین از جمله مواد مضر برای دندان به شمار می رود. غذاهایی که دارای نشاسته فراوان هستند مانند سیب زمینی و یا ذرت، می توانند به دندان ها چسیده و موجب پوسیدگی آنها شوند. استفاده مداوم و بیش از حد از برخی غذاها مانند نوشیدنی های گازدار، قند های مصنوعی و … موجب از بین رفتن مینای دندان می شوند. بنابراین توجه به رژیم غذایی بر بهداشت دهان در حین ارتودنسی تاثیر بسزایی دارد. کاهش دادن میان وعده های غذایی در طول روز یکی از راه های کنترل بهداشت دهان است. حذف غذاهای چسبنده و مضر مانند آنچه گفته شد ( نوشابه، سیب زمینی سرخ، ذرت ) و اصلاح رژیم غذایی نیز یکی دیگر از راه های موثر در کنترل بهداشت دهان و دندان به شمار می رود.

عادت های غذایی در بهداشت دهان در حین ارتودنسی

برخی از عادات غذایی تاثیر مستقیم و عمیقی بر بهداشت دهان در حین ارتودنسی دارند. به عنوان مثال برخی از غذاها موجب شل شدن و یا شکستن سیم ها و براکت های ارتودنسی می شوند. بنابراین از خوردن غذاهای سفت مانند آجیل و خشکبار باید پرهیز کرد. میوه های سفت مانند هویج، سیب و … را به صورت رنده شده باید استفاده کرد. از خوردن تنقلات چسبنده مانند انواع شکلات و تافی نیز باید خودداری شود. از جویدن اشیا مانند مداد و ناخن نیز باید جلوگیری کرد. زیرا این عادات منفی موجب شکسته شدن براکت ها می شوند.

نکات مهم برای مراقبت از بهداشت دهان و دندان در طول  ارتودنسی

در پاراگراف های قبل به اهمیت بهداشت دهان در حین ارتودنسی اشاره شد. در ادامه به بررسی راهکارهایی می پردازیم که موجب حفظ بهداشت و سلامت دهان و دندان می گردد :

مسواک زدن : مسواک زدن بسیار به نوع ارتودنسی بستگی دارد. برای رعایت بهداشت دهان و دندان در ارتودنسی، نیاز است ارتودنسی متحرک خارج گردد. اگر ارتودنسی سنتی و فلزی است نیاز است که مسواک را عمیق تر و محکم تر استفاده کنید. استفاده از خمیر دندان های حاوی فلوراید موجب از بین رفتن باکتری ها و پلاک آنها می گردد.

استفاده از محصولات حاوی فلوراید : فلوراید یکی از مهمترین موادی است که در محصولات مراقبتی و رعایت بهداشت دهان در حین ارتودنسی استفاده می شود. فلوراید موجب مقاوم شدن دندان در برابر اسید های موجود در غذاها می شود. همچنین موجب حفظ و نگهداری مینای دندان می شود. استفاده از خمیر دندان، ژل ها و همچنین دهانشویه حاوی فلوراید موجب رعایت بهداشت دهان در حین ارتودنسی می گردد.

استفاده از نخ دندان : با استفاده از نخ دندان می توان بهداشت دهان در حین ارتودنسی را تا حد زیادی رعایت کرد. هنگامی که فرد دارای ارتودنسی است، استفاده از نخ دندان مشکل تر می باشد. اما داشتن صبر و حوصله و استفاده از نخ دندان، تاثیر بسزایی در سالم ماندن دندان ها در طول ارتودنسی دارد.

حذف روش های اشتباه و عادت های بد بهداشتی در طول درمان ارتودنسی

رعایت نکات ذکر شده در بالا برای حفظ بهداشت دهان در حین ارتودنسی بسیار ضروری است. در ادامه به بررسی این نکات بهداشتی می پردازیم و نحوه اجرای هر یک از آنها را توضیح می دهیم. روش ها نامناسب مسواک زدن و کشیدن نخ دندان در طول ارتودنسی می تواند موجب آسیب به دندان ها گردد. این کار همچنین ممکن است به براکت ها و ارتودنسی نیز آسیب برساند و موجب جابجایی و یا ترک برداشتن آنها شود. در ادامه به بررسی هر کدام از این روش های مراقبت از دندان در طول ارتودنسی پرداخته شده است.

نکات مسواک زدن (در طول درمان ارتودنسی)

چه مدت باید مسواک بزنید؟ چه فرد دارای ارتودنسی باشد و چه نباشد، توصیه استاندارد این است که حداقل 2 دقیقه کامل مسواک زدن باید طول بکشد. اما هنگامی که فرد دارای بریس است، برای حفظ بهداشت دهان در حین ارتودنسی، باید دقت بیشتری به خرج داد و مدت زمان مسواک را تا 5 دقیقه افزایش داد. در این حالت تکه های غذاهای موجود در بین براکت ها و سیم ها بیرون کشیده می شود. اگر از ارتودنسی متحرک استفاده می کنید، باید قبل از مسواک زدن آنها را از دهان خارج کنید.

 

 

بعد از مسواک نیز ارتودنسی را شسته و سپس در دهان قرار دهید.

چند وقت یکبار باید مسواک زد؟ اگر بریس دارید یا در حال حاضر تحت درمان های ارتودنسی هستید، برای حفظ بهداشت دهان در حین ارتودنسی، مسواک زدن دندان ها حداقل دو بار در روز به شدت توصیه می شود ( حداقل یک بار در صبح بعد از صبحانه و نوبت بعدی بعد از شام و قبل از خواب).

جایگزین های مسواک زدن جهت حفظ بهداشت دهان در حین ارتودنسی

بسیاری از افراد ممکن است پس از سیم کشی یا ارتودنسی دندان ها، لثه های آنها دچار التهاب و خونریزی گردد. همچنین افراد دیگر ممکن است به صورت زمینه ای دارای بیماری های مربوط به لثه بوده و لثه های آنها به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن حساس باشد. در این موارد اگر فرد از مسواک استفاده کند ( به دلیل مدت زمان استفاده و دفعات بالای مسواک زدن به دلیل ارتودنسی ) لثه ها دچار خونریزی و التهاب می گردند. در این موارد استفاده از دهان شویه های آنتی باکتریال می تواند جایگزین مناسبی برای مسواک باشد.  نکته مهم در این شرایط این است که محلول دهان شویه باید مناسب افراد دارای ارتودنسی باشد تا از آسیب به سیم کشی و براکت های ارتودنسی جلوگیری کند.

توجه به تمیزی لثه ها : هنگام مسواک زدن به لثه های خود توجه ویژه ای داشته باشید زیرا این ناحیه اغلب نادیده گرفته می شود. اگر غذا در امتداد خط لثه جمع شود و در آنجا رها شود، باکتری ایجاد شده می تواند باعث حساس شدن و تورم لثه ها و حتی خونریزی شود. دسترسی به لثه‌ها با وجود ارتودنسی دشوار است، بنابراین با افزایش زمان مسواک زدن مطمئن شوید که لثه ها به طور کامل و دقیق تمیز شده اند.

 

نکات نخ دندان کشیدن برای حفظ بهداشت دهان در حین ارتودنسی

برای حفظ سلامت و بهداشت دهان در حین ارتودنسی، استفاده از نخ دندان به شدت توصیه می شود. اما چون این کار زمان بر است ممکن است بسیاری از افراد آن را انجام ندهند. در ادامه به نکات مهم در نخ دندان کشیدن برای افراد دارای ارتودنسی اشاره شده است :

از نخ دندان مناسب استفاده کنید : نخ دندان ها را مناسب با دندان های خود انتخاب کنید. ضخامت نخ دندان در عملکرد آن بسیار اهمیت دارد. پس اگر دندان های شما دارای فاصله کمی است، از ضخامت های کمتر باید استفاده کنید. همچنین نخ دندانی که استفاده می کنید باید حتما موم شده باشد. نخ هایی که دارای موم نیستند چسبندگی لازم برای بیرون کشیدن ذرات غذا را ندارند. همچنین ممکن به دلیل اصطکاک بالا در بین دندان ها گیر کنند و موجب آسیب به براکت ها شوند.

از نخ های بلند استفاده کنید : برای نخ دندان کشیدن حداقل  40 سانتی متر نخ دندان باید استفاده کرد. اگر کمتر از این مقدار نخ بردارید، احتمال اینکه دندان ها به درستی پاک نشوند بسیار زیاد است.

روش صحیح نخ دندان کشیدن : برای حفظ بهداشت دهان در حین ارتودنسی باید نخ دندان به شیوه صحیح استفاده شود. روش صحیح نخ دندان کشیدن با بریس این است که نخ را ابتدا زیر سیم اصلی بکشید تا بین سیم ها و دندان ها تمیز شود و سپس به طور معمول بین دندان ها نخ دندان بکشید. این کار را برای هر دندان تکرار کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.

شستشو با دهانشویه آنتی باکتریال

شستشو دهان برای کاهش التهاب لثه ها  با  محلول های دهانشویه نیز برای بهداشت دهان در حین ارتودنسی اهمیت دارد. توصیه می شود از دهان شویه ضد عفونی کننده پراکسید هیدروژن استفاده کنید. این شستشو به جلوگیری از عفونت و کاهش تحریکاتی که ممکن است در اثر استفاده از بریس ایجاد شود، کمک می کند. دهان خود را با 10 سی سی محلول هیدروژن پراکسید به مدت یک دقیقه بشویید و سپس آن را تف کنید. پس از مسواک زدن می توانید تا چهار بار در روز از این محلول ها استفاده کنید. علاوه بر ضد عفونی کردن دهان و دندان می توان از آن برای کاهش تحریکات لثه ناشی از بریس ها و سایر آسیب های جزئی به لثه استفاده کرد.

استفاده از فلوراید موضعی

پزشکان استفاده از ژل سدیم فلوراید را برای کمک به جلوگیری از پوسیدگی دندان و حفظ بهداشت دهان در حین ارتودنسی توصیه می کنند. این ژل باکتری ها را از بین می برد. همچنین موجب جایگزینی مواد معدنی در مینای دندان می شود که در اثر اسیدهای مضر از بین رفته اند. استفاده از ژل فلوراید جایگزین مسواک زدن روزانه و نخ دندان کشیدن نمی شود، اما باید طبق برنامه روزانه برای حفظ بهداشت دهان در حین ارتودنسی قبل از خواب استفاده شود. یک نوار کوچک از ژل را روی یک مسواک قرار دهید و آن را به مدت یک دقیقه روی دندان های خود براش کرده و سپس آن را تف کنید. تا 30 دقیقه بعد از استفاده، خوردن و آشامیدن خودداری کنید. برای تاثیر گذاری بیشتر نیاز است که فلوراید 30 دقیقه روی دندان ها بماند. بنابراین خوردن و آشامیدن در این زمان پرهیز کنید.

تمیز کردن ارتودنسی های متحرک

اگر شما دارای ارتودنسی متحرک هستید، رعایت بهداشت دهان در حین ارتودنسی برای شما راحت تر می باشد. فقط کافی است که هنگام غذا خوردن بریس را از دهان خود خارج کرده و پس از مسواک زدن آن را مجددا در دهان قرار دهید. همچنین بریس های متحرک نیز نیاز به شستشو دقیق روزانه دارند. بنابراین قبل از قرار دادن آنها در دهان، بریس ها را با براش مخصوص تمیز کرده و سپس استفاده کنید. از آنجایی که ذرات غذا و پلاک می توانند مانند دندان ها، روی بریس های متحرک نیز جمع شوند، باید به صورت روزانه ضد عفونی شوند. برای این کار می توانید یک قرص تمیزکننده را در یک لیوان آب در دمای اتاق حل کنید و ارتودنسی متحرک را به مدت چند دقیقه درون آن قرار دهید.

 

نکات تکمیلی

افرادی که دارای ارتودنسی هستند، بهداشت دهان در حین ارتودنسی برای آنها بسیار اهمیت دارد. چرا که اگر بهداشت دهان و دندان در این زمان به درستی رعایت نشود، ممکن است باعث آسیب بریس و دندان ها گردد تا جایی که نیاز است براکت ها و ارتودنسی از روی دندان ها باز شود. بنابراین علاوه بر نکات ذکر شده در بالا، فرد موظف است  برای چکاپ ماهانه، هر ماه به دندانپزشک مراجعه کند تا در صورت وجود هرگونه آلودگی و عفونت، با روش های صحیح ، حذف شوند. نکته دیگر در بهداشت دهان در حین ارتودنسی این است که افراد قبل از انجام بریس و سیم کشی دندان ها، نیاز است تمامی دندان های پوسیده خود را عصب کشی و پر کنند. این مورد باعث کاهش خطر ابتلا به عفونت در طول درمان می گردد. بنابراین قبل از انجام ارتودنسی از سالم بودن تمام دندان ها باید اطمینان حاصل کرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره ی رایگان به مطب دکتر پروین خرازی مراجعه کنید.