نحوه رشد فک و صورت از تولد تا بزرگ سالگی

 آشنایی با نحوه رشد فک و صورت از تولد تا بزرگ سالگی

رشد و بلوغ نرمال فک و صورت تا پتانسیل ژنتیکی خود، باعث زیبایی چهره، سلامت TMJ (temporomandibular joint یا مفصل گیجگاهی فکی) مادام العمر، رشد مناسب راه های هوایی و همچنین موقعیت قرارگیری و تراز دندان ها می شود، به صورتی که باعث خواهد شد در آینده نیاز کمی به استفاده از درمان ارتودنسی وجود داشته باشد. از این رو برای بررسی و پیگیری عدم وجود مشکل در این فرایند بلوغ، تا انتهای این مقاله برای آشنایی با نحوه رشد فک و صورت از تولد تا بزرگ سالگی، با ما همراه باشید.

رشد و بلوغ نرمال فک و صورت با پتانسیل ژنتیکی خود، باعث زیبایی چهره و عدم نیاز به درمان های ارتودنسی می شود.

 

بررسی نحوه رشد فک و صورت از تولد تا بزرگ سالگی

ما در ادامه برای بررسی فرایند و نحوه رشد فک و صورت از تولد تا بزرگ سالگی، ابتدا به عضو هایی مثل پیشانی، بینی، چانه و استخوان های فک پرداخته و در انتها نیز نحوه‌ی رشد قدامی و خلفی صورت را شرح خواهیم داد.

 

پیشانی

پیشانی که جزو استخوان نوروکرانیوم شناخته می شود، زودتر، سریعتر و همچنین به میزان بسیار بیشتری نسبت به کمپلکس صورت رشد می کند. به صورتی که می توان گفت 90 درصد رشد خود را تا 5 سالگی کامل خواهد کرد.

• پیشانی کودکان خردسال صاف و پیازی است و به صورت منطقه ای بسیار بزرگ و بلند به نظر می رسد. برای رسیدن به هماهنگی، در سال‌های بعدی زندگی، صورت بسیار بزرگ‌تر می‌شود به طوری که با اندازه‌ی بزرگ پیشانی متناسب خواهد شد.

 

استخوان بینی

کودکان خردسال بینی گرد و کوچکی دارند که به مقدار خیلی کمی بیرون زده و به صورت عمودی و کاملا کوتاه قرار گرفته است. پل بینی بسیار کم است و دیواره‌ی استخوانی جانبی بینی نیز به طور مشخصی باریک و کم عمق است. در سال های بعدی زندگی شکل پل بینی از مقعر به محدب تغییر خواهد کرد و رشد بینی نیز تا 17 سالگی به نهایت پتانسیل خود می رسد.

کودکان خردسال بینی گرد و کوچکی دارند که به مقدار خیلی کمی بیرون زده و به صورت عمودی و کاملا کوتاه قرار گرفته است.

 

چانه

چانه عضوی است که در نوزاد به صورت ناقص شکل می گیرد. همچنین فک پایین کودک خردسال نیز نسبت به فک فوقانی او بسیار کوچک تر است. علاوه بر این حفره جمجمه قدامی نیز رشد زودرسی دارد. از این رو، کمپلکس ناز ماگزیلاری به موقعیت بیرون زده تری منتقل می شود و به این خاطر فک پایینی که بر روی حفره های میانی جمجمه مفصل است، بیشتر در عقب قرار می گیرد. با ادامه پیدا کردن مراحل رشد، چانه تمایل دارد موقعیت رو به جلو تری را نسبت به قسمت های بالاتری از اسکلت صورت به خود بگیرد و فک پایین از حالت عقب‌رفته‌ به سمت جلو رشد می‌کند.

 

فک بالا و فک پایین

در ارتباط با نحوه رشد فک و صورت از تولد تا بزرگ سالگی می توان گفت که فک نوزاد در بدو تولد، تقریباً چیزی حدود 50 درصد اندازه‌ی فک بزرگسالان است و تا سن 6 سالگی نیز فک ها تقریباً 80 درصد رشد خود را تکمیل می کنند. بایت یا عمل اتصال دندان های پایینی و بالایی در هنگام بسته شدن فک ها نیز، از حدود 18 ماهگی تا 2 سالگی به تکامل اولیه خود می رسد.

 

استخوان جلو فکی یا پری ماگزیلا

طرح قدامی قوس استخوانی فک بالا یا استخوان پری ماگزیلا در نوزاد دارای توپوگرافی عمودی و محدب است. این برخلاف تقعر مشخصی است که این ناحیه در دوران بزرگ سالی ایجاد می کند. همچنین استخوان آلوئولی در این ناحیه نیز از صورت افراد بالغ به طرز محسوسی بیرون خواهد زد.

استخوان جلو فکی یا پری ماگزیلا (premaxilla)

 

عرض استخوان قوس فکی و اینترمولار

طبق نتایج تحقیقات، مشخص شده است که اندازه‌ی استخوان قوس فکی، در سنین بین 3 تا 13 سال به میزان 6 میلی‌متر افزایش می یابد. همچنین در سنین بین 13 تا 45 سال نیز به میزان 1.7 میلی‌متر کاهش خواهد یافت. از طرفی دیگر، عرض استخوان اینترمولار بین سنین 3 تا 5 سال 2 میلی متر و بین سنین 8 تا 13 سال نیز 2.2 میلی متر افزایش می یابد. در سن 45 سالگی نیز این استخوان به میزان 1 میلی متر کاهش خواهد یافت.

 

ارتفاع قدامی صورت

ارتفاع قدامی صورت به دلیل ادامه‌ی رویش دندان ها به مرور افزایش خواهد یافت. در زنان، علاوه بر این دلیل، افزایش جزئی زاویه صفحه فک بالا و پایین نیز ممکن است به افزایش ارتفاع قدامی صورت کمک کند. مشخص شده که قسمت عمده‌ای از این افزایش ارتفاع در دهه‌ی سوم زندگی صورت می گیرد و تا دهه‌ی چهارم ادامه دارد. با این حال افزایش 1.0 میلی متری در ارتفاع قدامی صورت نیز بین 22 تا 33 سال گزارش شده.

 

ارتفاع خلفی صورت

در مردان، ارتفاع خلفی صورت تقریباً یکسان و هماهنگ با ارتفاع قدامی صورت افزایش می یابد. اما در زنان، این ارتفاع صورت در مقایسه با ارتفاع قدامی رشد قابل توجهی نخواهد داشت. این موضوع باعث افزایشی جزئی در زاویه‌ی بین صفحه فک بالا و پایین می شود.

در ارتباط با نحوه رشد فک و صورت از تولد تا بزرگ سالگی مردان می توانند گفت که، ارتفاع خلفی صورت تقریباً یکسان و هماهنگ با ارتفاع قدامی صورت افزایش می یابد.

 

چگونه فک کودک ما می تواند به صورت ایده آل رشد کند؟

در جواب این سوال باید ابتدا به این نکته اشاره کرد که رشد فک محصول محیطی است که فک ها در آن قرار دارد. در کمال تعجب بسیاری از مردم، ژنتیک نقش بسیار کم رنگی در این ارتباط بازی می کند.

رشد فک توسط عضلات و بافت نرم صورت هدایت می شود. اگر اختلال عملکردی عضله یا بافت نرم وجود داشته باشد، میزان رشد تغییر می کند. این اختلالات عملکردی عضلانی و بافت نرم شامل بلع نامناسب، عادات طولانی به پستانک، فعالیت بیش از حد عضلات لب و گونه، تنفس دهانی، حالت استراحت با دهان باز، وضعیت بد زبان و … است. توجه داشته باشید که همه‌ی این موارد را می توان با مداخله‌ی پزشکی صحیح اصلاح کرد.

 

حالت استراحت استاندارد برای رشد مناسب صورت و فک

وضعیت بدنی خوب فراتر از صاف نشستن است. بخش بسیار مهم و در عین حال اغلب نادیده گرفته شده از رشد مناسب صورت و فک، وضعیت استراحت مناسب دهان است. سه وضعیت استانداردی که کمک می کنند صورت و فک در حالت مناسبی قرار بگیرند و بتوانند به پتانسیل رشد خود برسند عبارت اند از:

• وضعیت مناسب زبان (قرار گیری روی سقف دهان).

• لب‌های بسته شده با قرارگیری و لمس آرام دندان ها بر روی یکدیگر.

• تنفس از بینی.

• در طول رشد و نمو فک ها، عدم رعایت این سه نکته بالا ناهماهنگی و عدم تعادل ساختار جمجمه صورت را به همراه می آورد که این موضوع می تواند منجر به شرایطی شود که به عنوان سندرم صورت بلند (long-face syndrome) شناخته می شوند.

• استخوان های فک نیمه‌ی پایینی صورت را تشکیل می دهند و اگر عضلات اطراف آن ها نتواند نیروهای مربوطه را در صورت وجود عدم تعادل، به درستی اعمال کند، این ساختارها نمی توانند به پتانسیل ژنتیکی خود توسعه یابند.

تنفس با دهان باز می تواند یکی از دلایل عدم رشد مناسب فک و صورت باشد.

 

علل اصلی بایت بد و رشد نامناسب صورت و فک

مهمترین دلایلی که می توانند در نحوه رشد فک و صورت از تولد تا بزرگ سالگی اختلال ایجاد کنند، عبارت اند از موارد زیر:

• تنفس دهانی، که اغلب با بزرگ شدن آدنوئیدها، لوزه ها و آلرژی همراه است.

• وضعیت نادرست قرارگیری زبان (به طور مثال قرار گرفتن زبان بین دندان ها).

• موقعیت های دهانی نامناسب، مثل لب های از هم باز، فک پایین آویزان، وارد شدن فشار بیش از حد به داخل ماهیچه های لب و گونه.

• الگوهای نامطلوب بلع.

• مکیدن شست، عادت بیش از حد به پستانک.

 

سخن پایانی

ما در این مقاله به بررسی نحوه رشد فک و صورت از تولد تا بزرگ سالگی و چندین موضوع مربوط دیگر پرداختیم. توصیه می شود برای پیشگیری و شناسایی هرچه دقیق تر مشکلات احتمالی در این فرایند بلوغ و هرگونه سوال و یا ابهام  هم اکنون با همکاران و دوستان ما از وب سایت  خانم دکتر پروین خرازی، در ارتباط باشید.

همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره به مطب دکتر پروین خرازی مراجعه کنید.

ممنون که با ما همراه بودید.