تصحیح رشد فک و درمان مشکلات فکی

تصحیح رشد فک جزو اقدامات درمانی رایج برای جلوگیری از انحراف فک و همین‌طور افزایش زیبایی صورت است. اگر مداخله درمانی در این موارد جراحی فک باشد، باید برای انجام آن صبر کرد تا فک به صورت کامل رشد کند و دوره رشد آن به اتمام برسد. حال این سوال پیش می آید که رشد فک انسان تا چه سنی ادامه پیدا می‌کند؟ در جواب این سوال می توان گفت برای درمان ناهنجاری های شدید فک لازم است بعد از سن ۱۸ سالگی برای درمان اقدام شود. زیرا تا آن زمان هنوز رشد فک کامل نشده و مداخله درمانی امکان پذیر نیست.

به طور کلی مشکلات فک و دندان اقسام مختلفی دارند. برای درمان همه این مشکلات نمی توان زمان یکسانی را مشخص کرد. بلکه لازم است هر یک از مشکلات فک در زمان مناسب درمان شوند. اگر فرآیند درمانی در زمان مناسب صورت نگیرد احتمالاً درمان نتیجه مطلوبی نخواهد داشت و امکان دارد این عارضه مجدداً ظاهر شود. مشکلات دهانی به طور کلی به دو دسته مشکلات فکی و مشکلات دندانی تقسیم‌بندی می‌شوند. برای درمان هر نوع از مشکلات فک باید در زمان مناسب آن اقدام درمانی انجام شود وگرنه درمان رضایت بخش نخواهد بود.

 

مشکلات فک شامل چه مواردی هستند؟

معمولاً مشکلات و ناهنجاری های فکی به شکل تغییر فرم صورت نمود پیدا می‌کنند. ممکن است در کنار این مشکلات، نامرتبی در دندان ها نیز به وجود بیاید که از مشکلات فکی نشات می گیرد. هنگامی که ناهنجاری های فکی و مشکلات دندانی به صورت هم زمان اتفاق بیفتند، افراد فرایند درمانی طولانی تر و دشوارتری را تجربه خواهند کرد. مشکلات فک سبب می شود افراد از فرم صورت و لبخند خود رضایت نداشته باشند و اعتماد به نفس آن‌ها به شدت کاهش پیدا کند. چند مورد از ناهنجاری های فک به شرح زیر می باشند:

• بزرگ با کوچک بودن اندازه فک
• عقب یا جلو بودن یکی از فک ها که آن ناهنجاری بایت نیز می گویند
• عدم هماهنگی فک ها با یکدیگر

 

علل بروز ناهنجاری های فک

اکثر ناهنجاری های فکی وراثتی هستند ولی ممکن است موارد اندکی نیز تحت شرایط خاص به وجود بیایند. موارد ارثی شامل شلوغی دندان ها، فاصله بین دندان ها، دندان های افتاده مادرزادی و انواع متعدد اختلالات فکی هستند. مکیدن انگشت، ضربه خوردن به فک، انسداد مجاری هوایی توسط آدنوئید ها و یا لوزه ها و بیماری های دهانی، شرایطی هستند که می توانند سبب ایجاد ناهنجاری در فک و صورت شوند. این موارد می توانند به فک و دندان‌ها آسیب وارد کنند. هم چنین ظاهر صورت را از حالت طبیعی خود خارج کرده و زیبایی آن را تحت تاثیر قرار می دهند.

 

ناهنجاری های فک چگونه درمان می شوند؟

همان‌طور که اشاره شد هر کدام از مشکلات فکی، زمان درمان منحصر به فردی دارند و نمی توان برای درمان همه این ناهنجاری ها یک زمان ثابت مشخص کرد. اکثر این ناهنجاری ها با مشکلات دندانی نیز همراه می‌شوند پس باید در ابتدای روند درمان دندان ها را مرتب کرد و سپس به تصحیح رشد فک پرداخت.

اگر این ناهنجاری ها از نوع خفیف و مختصر باشند می توان از ارتودنسی برای تصحیح رشد فک کمک گرفت. استفاده از درمان ارتودنسی در همه سنین امکان پذیر است؛ اما اگر شدت این مشکلات زیاد باشد، باید درمان به زمان بزرگسالی موکول شود تا بتوان فرد را به وسیله ی جراحی فک، درمان کرد. بنابراین روش درمانی در بزرگسالی با روش درمانی مورد استفاده در کودکی و نوجوانی متفاوت خواهد بود.

چطور می توان رشد فک را کنترل کرد؟

برای تصحیح رشد فک و کنترل کردن رشد آن، می توان از دستگاه های ثابت و یا متحرک استفاده کرد. دستگاه متحرک دارای مزیت های متعددی می باشد. از جمله اینکه نیازی به مراجعه مکرر فرد به متخصص وجود ندارد و خود بیمار می تواند آن را در دهان خود قرار داده و یا خارج کند. نکته حائز اهمیت در استفاده از دستگاه های متحرک این است که این دستگاه باید به طور مداوم مورد استفاده قرار بگیرد. هرگونه کوتاهی از جانب بیمار در استفاده از دستگاه های متحرک می تواند روند درمان را مختل کرده و مانع به دست آمدن نتیجه دلخواه شود.

دستگاه های متحرک به طور معمول باید روزانه ۱۶ ساعت مورد استفاده قرار بگیرند و فقط برای غذا خوردن و یا رعایت بهداشت دهانی بیرون آوردن آن مانعی ندارد. دستگاه های ثابت کارکردی متفاوت از دستگاه های متحرک دارند. این دستگاه‌ها باید به طور ثابت در دهان بیمار قرار گرفته و تا پایان دوره درمانی به همان شکل باقی بمانند و تنظیم کردن آن به طور کامل بر عهده متخصص است.

 

درمان ارتودنسی اختلالات فک کودک و نوجوان

استخوان فک کودکان و نوجوانان همواره در حال رشد است. به همین دلیل برای رفع ناهنجاری های فکی در این سنین نیاز است از روش هدایت رشد فک استفاده کرد تا فک های بالا و پایین در موقعیت درست قرار بگیرند. اگر شدت ناهنجاری ها شدید باشد، احتمال دارد که درمان در سنین کودکی و نوجوانی به طور کامل انجام نپذیرد. در این حالت لازم است که بعد از سنین بلوغ و تمام شدن فرآیند رشد فک به درمان این موارد پرداخت.

روش هدایت رشدی محیط رشد فک را تغییر می‌دهد. از این شیوه درمانی برای سنین قبل از بلوغ استفاده می شود. بدین وسیله محل مورد نظر به واسطه ی کشش و یا فشار، تحریک و یا مهار می شود. می توان گفت تصحیح رشد فک به وسیله ی اعمال فشار یا کشش بر روی استخوان صورت می‌گیرد.

 

درمان بعد از سن بلوغ

در بعضی موارد مشکلات فکی به قدری شدید می باشند که درمان آن ها در سنین کودکی و نوجوانی عملاً امکان پذیر نیست. اگر این مشکلات در زمان کودکی و نوجوانی تحت درمان قرار بگیرند احتمالاً درمان نتیجه‌بخش نخواهد بود زیرا فک در حال رشد است و دوباره به شکل قبلی خود بازگشت می کند.

بعد از سن بلوغ یعنی در ۱۷ یا ۱۸ سالگی درمان به وسیله همکاری بین متخصص جراح فک و متخصص ارتودنسی انجام می پذیرد. طول درمان با توجه به نوع و شدت ناهنجاری می تواند بین ۶ تا ۲۴ ماه متغیر باشد. برای پیشگیری از شدید شدن ناهنجاری های فکی لازم است که کودکان در هفت سالگی توسط پزشک معاینات تخصصی دهان و دندان را دریافت کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره ی رایگان به مطب دکتر پروین خرازی مراجعه کنید.